ΚΑΛΗ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ!
BUONA QUARESIMA!
BUONA QUARESIMA!
Η γιορτή της Καθαράς Δευτέρας - La festa del “...Lunedì Puro”
Testo in greco ed in italiano
Στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες όπου πλειοψηφούν οι Ορθόδοξοι, εδώ και αιώνες η πρώτη μέρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η «Καθαρά Δευτέρα», αποτελεί την πρώτη γιορτή του έτους στην ύπαιθρο. Οι οικογένειες πάνε στην εξοχή, σε βουνά και πεδιάδες, πετούν χαρταετούς, κάποιοι ακούν και τραγουδούν δημοτικά τραγούδια χορεύοντας παραδοσιακούς χορούς, τρώνε λαγάνα και άλλα νηστίσιμα φαγητά και εύχονται «Χρόνια Πολλά». Η Ορθόδοξη Εκκλησία, με τον τρόπο αυτό, μας ενθαρρύνει να συνδέσουμε τη Σαρακοστή με το φρέσκο αέρα, με τον άνεμο που πνέει στους λόφους, με τον ερχομό της άνοιξης και έτσι η Μεγάλη Σαρακοστή φαίνεται από την πρώτη μέρα ως μια περίοδος νέας ελπίδας. Η σύνδεση αυτή ανάμεσα στη Σαρακοστή και την άνοιξη είναι ολοφάνερη στα ορθόδοξα λειτουργικά κείμενα: τις πρώτες ημέρες ψέλνουμε στις εκκλησίες μας ότι «Ανέτειλεν το έαρ της νηστείας και το άνθος της μετανοίας». Η νηστεία, η συμμετοχή μας δηλαδή στα Πάθη του Κυρίου, ανατέλλει, και η «μετάνοια», η αλλαγή δηλαδή του νου και ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης μας με το Χριστό και την Εκκλησία Του, είναι ένα λουλούδι, το οποίο αρχίζει να ανοίγει. Όλη αυτή η περίοδος της νηστείας, της μετάνοιας και του επαναπροσδιορισμού θεωρείται από την Εκκλησία μας ένας σημαντικός αγώνας, σαν τους «Ολυμπιακούς Αγώνες» θα λέγαμε, στους οποίους οι αθλητές προσπαθούν όχι μόνο να συμμετάσχουν, αλλά και να κερδίσουν το χρυσό μετάλλιο, το οποίο στην περίπτωσή μας δεν είναι άλλο από την άμεση κοινωνία μας με το Θεό Πατέρα. Και αυτή η σύνδεση ανάμεσα στη Σαρακοστή και στον αγώνα είναι ολοφάνερη από την υμνολογία της Εκκλησίας μας: «Το στάδιον των αρετών ηνέωκται, οι βουλόμενοι αθλήσαι εισέλθετε, αναζωσάμενοι τον καλόν της νηστείας αγώνα. Οι γαρ νομίμως αθλούντες, δικαίως στεφανούνται». Δίκαια λοιπόν η πρώτη ημέρα της Σαρακοστής, η Καθαρά Δευτέρα, είναι μια γιορτή με γέλια και χαρές, σαν μια άλλη «Γιορτή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων», κατά την οποία οι αθλητές που συμμετέχουν και αγωνίζονται στους Αγώνες, γιορτάζουν και εύχονται ο ένας στον άλλον! Αυτή η γιορτή της Καθαράς Δευτέρας έρχεται, κατά κάποιον τρόπο, να επιβεβαιώσει στην πράξη εκείνο το οποίο την προηγούμενη της Καθαράς Δευτέρας ημέρα, την Κυριακή της Τυροφάγου, κήρυξε η Ορθόδοξή μας Εκκλησία με το ευαγγελικό ανάγνωσμα της Θείας Λειτουργίας: «Οταν δέ νηστεύητε, μη γίνεσθε ώσπερ οι υποκριταί σκυθρωποί· Σύ δέ νηστεύων άλειψαί σου την κεφαλήν και το πρόσωπόν σου νίψαι, όπως μη φανής τοίς ανθρώποις νηστεύων».
ΑΓΙΟC ΓΕΩΡΓΙΟC ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ, Τεύχος 8 / Φεβρουάριος – Μάρτιος 2010
In Grecia, come anche in altri paesi di tradizione ortodossa, da secoli il primo giorno della Grande Quaresima, il “Lunedì Puro”, è la prima festa dell’anno all’aperto. Le famiglie si recano nelle campagne, nei monti e nelle pianure con gli aquiloni, alcuni ascoltano e cantano canti tradizionali, anche accompagnati da balli tradizionali, mangiano un pane speciale quaresimale (“lagàna”), come anche altri cibi quaresimali e si scambiano gli auguri. La chiesa Ortodossa in questo modo ci incoraggia a collegare la Santa Quaresima con l’aria fresca, con l’aria che soffia sulle alture, con l’arrivo della primavera e così la Quaresima sembra, sin dal primo giorno, un periodo di nuova speranza. Tale collegamento tra la Santa Quaresima e la primavera è del tutto chiara nei testi liturgici ortodossi: nei primi giorni cantiamo nelle nostre chiese che: “È sorta la primavera del digiuno ed il fiore della conversione”. Il digiuno, vale a dire la nostra partecipazione alla Passione di nostro Signore, sorge, e la conversione, vale a dire il mutamento del modo di pensare, come anche il riorientamento del nostro rapporto con Cristo e la Sua Chiesa è un fiore che comincia a schiudersi. Tutto questo periodo di digiuno, di conversione e di riorientamento è considerato dalla Chiesa come una gara importante, paragonabile ai “Giochi Olimpici”, in cui gli atleti cercano non solo di partecipare, ma anche di guadagnare una medaglia d’oro, che nel nostro caso altro non è che la nostra diretta comunione con Dio Padre. Anche questo collegamento tra la Santa Quaresima e la gara è del tutto evidente nell’innografia della nostra Chiesa Ortodossa: “Si sono aperte le gare delle virtù, quanti volete partecipare, avvicinatevi, riprendendo la buona gara del digiuno. Quanti partecipano regolarmente, giustamente ricevono la corona della vittoria”. Quindi, il primo giorno della Santa Quaresima, il Lunedì Puro è una festa lieta e gioiosa, come, in qualche modo, il giorno dell’inaugurazione dei “Giochi Olimpici”, durante il quale gli atleti partecipanti alle gare festeggiano e si scambiano tra loro gli auguri! Questa festa del Lunedì Puro afferma nella realtà ciò che il giorno precedente, nella Domenica dei Latticini, la nostra Chiesa Ortodossa ha annunciano con la lettura evangelica della Divina Liturgia: “Quando digiunate, non diventate tristi come gli gl’ipocriti. Tu quando digiuni, ungiti la testa e lavati il viso per non dare agli uomini l’impressione di digiunare”.
SAN GIORGIO DEI GRECI, No 8/ febbraio – marzo 2010
Nessun commento:
Posta un commento